Wat moet ik doen als er bijna niets in de nalatenschap zit?

In sommige gevallen kan het gebeuren dat de overledene een lege of bijna lege nalatenschap nalaat, of zelfs schulden die groter zijn dan de bezittingen. In dit artikel leggen wij uit wat uw verplichtingen zijn in dergelijke gevallen en welke opties u heeft betreffende de nalatenschap van uw dierbare.

Is het riskant om de nalatenschap te aanvaarden als er (bijna) niets is?

Als u de nalatenschap "zuiver" aanvaardt, worden de bezittingen van uw dierbare samengevoegd met die van zijn of haar erfgenamen, in verhouding tot ieders aandeel in de nalatenschap.

Dit betekent dat de bezittingen (huis, voertuig, bankrekeningen, enz.) EN de schulden (hypotheek, belastingen, autolening, enz.) vanaf het overlijden van de dierbare op de erfgenamen overgaan.

Stel bijvoorbeeld dat twee erfgenamen elk 50% van de nalatenschap erven, en dat deze nalatenschap een huis (ter waarde van 100.000 euro) en een schuld van 20.000 euro omvat. In dit geval krijgt elke erfgenaam de helft van het huis, maar moet hij of zij ook de helft van de schuld betalen (d.w.z. 10.000 euro).

Tot slot, als u twijfelt aan het bedrag van de schulden die de overledene nalaat, kan het dus riskant zijn om de nalatenschap "zuiver" te aanvaarden.

Wat als ik twijfels heb over het bedrag van de schulden in de nalatenschap?

Als u twijfels hebt over de schulden in de nalatenschap en u niet het risico wilt nemen die schulden te moet betalen, dan hebt u twee opties:

1. U kunt de nalatenschap aanvaarden "onder voorrecht van boedelbeschrijving"

In dit geval blijft het vermogen van de overledene afgescheiden van het vermogen van de erfgenamen mits een boedelbeschrijving wordt opgemaakt.

Het doel van een boedelbeschrijving is een oplijsting te doen stellen van de bezittingen van de overledene en eventuele schulden die nog te betalen zijn. Als er nog iets over is, nadat de schulden zijn betaald en de bezittingen zijn verkocht, zal dit saldo worden overgedragen aan de erfgenamen.

Een aanvaarding onder voorrecht van boedelbeschrijving brengt echter belangrijke kosten en formaliteiten mee. Met name de opmaak van een notariële boedelbeschrijving en eedaflegging .

2. U kunt de nalatenschap verwerpen

In dit geval wordt de nalatenschap van de overledene nooit samengevoegd met die van de erfgenamen. Erfgenamen die verwerpen, verliezen immers alle rechten in de nalatenschap. Zij ontvangen niets maar hoeven ook de openstaande schulden van de overledene niet te betalen. U dient er wel over te waken dat u niet als stilzwijgend aanvaardend kan worden beschouwd.

Hoe kan ik een nalatenschap verwerpen?

Om de nalatenschap van uw dierbare te verwerpen, moet u hiertoe een verklaring ondertekenen, waarvoor u notariskosten moet betalen. Indien het nettovermogen van de nalatenschap evenwel niet meer bedraagt dan 5.000 euro en u dit op erewoord verklaart, dan kunt u aanspraak maken op (in beginsel) kostenloze verklaring van verwerping.

Let op: als u afstand wilt doen van de nalatenschap, moet u bepaalde handelingen vermijden. Indien u "daden van beschikking" verricht, gaat de wet er van uit dat u de nalatenschap alsnog hebt aanvaard.

Een "daad van beschikking" is een handeling die wordt verricht door iemand die zich gedraagt alsof hij of zij eigenaar van het goed is (bijvoorbeeld het voertuig van de overledene gebruiken, bankrekeningen leegmaken en/of liquideren, een appartement te koop zetten, enz.).

Erfgenamen die afstand doen van de nalatenschap kunnen alleen daden van bewaring en voorlopig beheer verrichten, zoals dringende reparaties aan een woning, het innen van huur op de rekening van de overledene, het betalen van begrafeniskosten, enz.

Wat zijn mijn fiscale verplichtingen als de nalatenschap klein of (bijna) onbestaande is?

De indiening van een aangifte van nalatenschap is in principe verplicht voor alle overlijdens. Als u geen aangifte indient, kan de belastingdienst de te betalen erfbelasting vaststellen ten uwen laste en boetes opleggen.

Alleen erfgenamen die de nalatenschap verwerpen zijn niet verplicht een aangifte in te dienen.

Erfgenamen kunnen om "vrijstelling van de aangifteplicht" vragen doch een positief antwoord is niet gegarandeerd.