Een nalatenschap zonder tussenkomst van een notaris: is dat mogelijk?

Elke erfgenaam is vrij zijn of haar aangifte van nalatenschap zelf op te stellen of om hiervoor hulp te vragen aan een deskundige. Bij Legacio helpen wij u uw aangifte van nalatenschap gemakkelijk en voordelig op te stellen.

Beroep op een notaris is niet verplicht bij een aangifte van nalatenschap

In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, is het niet verplicht om naar een notaris te gaan om een aangifte van nalatenschap op te stellen, zelfs niet als er onroerende goederen in de nalatenschap zitten.

De opstelling van een aangifte van nalatenschap (d.w.z. een verplicht document dat aan het belastingkantoor moet worden overhandigd en dat de berekening van de erfbelasting mogelijk maakt) is geen notariële akte en kan perfect door uzelf en online worden ingediend. Het is dus mogelijk deze procedure uit te voeren met de hulp van een andere specialist dan de notaris.

Zo’n specialist helpt u bij al uw vragen, bijvoorbeeld over de verdeling van de erfenis na het overlijden van een ouder, om een precies zicht te krijgen op de inhoud van de erfenis of om de successierechten te berekenen.

Kan ik mijn aangifte van nalatenschap alleen opstellen, zonder notaris?

Ja, u kunt altijd zelf een aangifte van nalatenschap opstellen. Er is geen wettelijke verplichting om hiervoor een notaris in te schakelen, aangezien het niet om een notariële akte gaat.

Als u echter besluit om de stappen zonder enige begeleiding te ondernemen, zult u wel een aantal obstakels moeten overwinnen. Het beheer van een nalatenschap is namelijk vrij ingewikkeld en u kunt fouten maken of vergissingen begaan die u zeer duur kunnen uitvallen.

Hier zijn 3 belangrijke dingen die u moet weten:

1. Het zelf opstellen van uw aangifte is een lang en ingewikkeld administratief proces

Het opstellen van een verklaring is een proces dat lang kan duren: de nodige informatie verzamelen, de verschillende opties analyseren, de belastingen berekenen, kortingen aanvragen, contact opnemen met alle instanties (banken, verzekeringen, vastgoedmakelaar, enz.).

U moet ook letten op de verschillende elementen van de nalatenschap die een invloed kunnen hebben op de erfbelasting, alsook op de wettelijk voorgeschreven vermeldingen die in de aangifte moeten worden opgenomen. Het gaat onder meer om de woonplaats van de overledene, zijn of haar gezinssituatie, de waarde van de bezittingen, vrijstellingen, verminderingen, enz.

2. Fouten komen vaak voor en kunnen zeer duur uitvallen

Als u overweegt uw aangifte zelf op te stellen, moet u ook niets aan iemand betalen.Dit voordeel moet u echter afwegen tegen het risico op fouten.

Een vergissing of een het vergeten van een element kan nadelige gevolgen veroorzaken: een onvolledige of verkeerde aangifte of het overschrijden van termijnen kan soms duizenden euro's aan boetes kosten of de erfgenamen in moeilijkheden brengen en hen dwingen bepaalde activa overhaast te verkopen.

3. Er zijn specialisten om u te helpen met de nalatenschap

Een deskundige in de nalatenschap heeft bij voorkeur een juridische basisopleiding gevolgd (een jurist, een notaris of een advocaat), idealiter aangevuld met een gespecialiseerde opleiding en praktische ervaring. Deze specialist kan uiteraard een notaris zijn, maar kan ook een andere externe partij met voldoende kennis van nalatenschappen zijn.

Welke documenten hebt u nodig voor erfopvolging zonder notaris?

De aangifte erfbelasting kan door uzelf worden ingediend, zonder de hulp van een notaris. Deze aangifte kan online gebeuren via de MyMinfin-website.

Ook voor het attest van erfopvolging hebt u geen notaris nodig. Met dit document kunt u de rekening van de overledene deblokkeren nadat de belastingdienst de successierechten heeft berekend en gecommuniceerd.

Wat zijn de risico’s van erfopvolging zonder notaris?

Hoewel bepaalde aangiftes van een nalatenschap perfect zonder notaris kunnen worden gedaan, valt het soms wel aan te raden een beroep te doen op een notaris of een andere partij gespecialiseerd in nalatenschappen. Zo vermijdt u fouten, die soms duur kunnen uitvallen en bent u er zeker van dat alles correct wordt berekend en ingediend.

Voor bepaalde documenten is een notaris wél verplicht, bijvoorbeeld wanneer de nalatenschap deels uit onroerende goederen bestaat. Die aangifte verloopt via de akte erfopvolging.

Wat moet u doen bij onenigheid tussen erfgenamen?

Erfenissen gaan niet zelden gepaard met discussies tussen erfgenamen, zelfs in hechte families. Bijvoorbeeld als een van de kinderen vindt dat hij of zij meer aanspraak maakt op de nalatenschap of van mening is dat een broer of zus tijdens het leven al bepaalde schenkingen kreeg. Ook praktische kwesties die bij een overlijden komen kijken, kunnen voor wrevel zorgen (stopzetting van contracten, verhuis van inboedel, …).

De beste manier om zulke discussies en eventuele familieruzies te vermijden, is door bij leven een testament op te stellen. Is dat echter niet gebeurd, dan doet u het beste een beroep op een externe partij. Net zoals het geval is voor de aangifte van de erfbelasting, kan dat gebeuren door een notaris, maar ook door externe partijen die gespecialiseerd zijn in erfeniskwesties.

Nalatenschap zonder notaris: alleen of met een specialist?

Om u te helpen de beschikbare opties te vergelijken voor het opstellen van uw verklaring, hebben wij dit artikel opgesteld om u te helpen beslissen welke optie voor u de beste is.

De eerste stap is te bepalen welke dienst u nodig hebt. Wilt u alleen hulp bij het invullen van een aangifte of zoekt u algemene hulp bij de gehele procedure van een nalatenschap (contacten met de bank, verzekeraars, begrafenisondernemers, vastgoedmakelaars, betaling van de erfbelasting, enz.)?

Ten tweede moet er rekening worden gehouden met de complexiteit van de zaak, het bedrag van de nalatenschap en de tijd die nodig is voor de behandeling ervan.

Criterium #1: De complexiteit van de zaak

Als de nalatenschap uit een paar bankrekeningen bestaat en er weinig of geen bezittingen moeten worden overgedragen, kunt u deze zelf regelen. In ieder geval zult u een aangifte moeten invullen

Denk eraan dat zodra de aangifte is ingediend, zij definitief wordt en de erfgenamen de geen aanpassingen meer kunnen doorvoeren, behalve in de gevallen waarin de wet voorziet.

Het proces is veel ingewikkelder naarmate er bankrekeningen, pensioenen, levensverzekeringen en waardevolle bezittingen moeten worden geregeld, of wanneer een testament of een huwelijkscontract moet worden opgesteld.

Aarzel zeker niet om advies te vragen, aangezien het risico bestaat dat u fouten maakt of belangrijke zaken vergeet wanneer u deze administratieve stappen zonder begeleiding onderneemt.

Criterium #2: de tijd en energie die u wilt besteden

Het is belangrijk om na te denken over hoeveel tijd u daadwerkelijk zal moeten besteden aan het papierwerk van de nalatenschap.

Als u werkt en kinderen ten laste hebt, kan het moeilijk voor u zijn om tijd vrij te maken om voor de nalatenschap in te staan.

Anderzijds, als u gepensioneerd bent of niet veel verplichtingen hebt, kunt u misschien geld besparen door de nalatenschap zelf af te handelen (tenminste als de nalatenschap niet te ingewikkeld is!).

Het kan moeilijk zijn de precieze tijdsduur te bepalen die nodig zal zijn om de nalatenschap te voltooien. In de meest complexe gevallen kan het soms enkele maanden tot enkele jaren in beslag nemen. Eén ding is zeker: de termijn voor het indienen van een aangifte loopt gewoonlijk af 4 maanden na het overlijden van een persoon. Ga dus na of u genoeg tijd hebt om alle stappen in 4 maanden te voltooien.

Als u twijfelt, aarzel dan niet om contact met ons op te nemen voor gratis advies hierover.

Hoe kan ik de prijzen van specialisten in de nalatenschap vergelijken?

Zodra u hebt vastgesteld naar welke dienst u op zoek bent, is tweede stap de diensten en factureringsmethoden van de verschillende specialisten te vergelijken.

Methode 1: Tarieven op basis van percentages

De notariskosten worden berekend op basis van degressieve tarieven per schijf. Dit betekent dat per bijkomende schijf van de nalatenschap het toepasselijke tarief zal afnemen. (Opgelet: het totale bedrag zal altijd toenemen.)

Doorgaans komt dit overeen met 1 à 2% van het bruto actief van de nalatenschap.

Aan dit bedrag, het honorarium, worden vaak nog verschillende kosten toegevoegd. Voorbeelden van deze kosten zijn: openingskosten van het dossier, administratiekosten, onderzoekskosten enzovoort.

Methode 2: Uurtarieven

Sommige deskundigen rekenen hun klanten een uurtarief aan, dat varieert naargelang van de deskundige met wie u contact opneemt. Dit kan variëren van €50 tot €300 per uur.

Dit kan eveneens een riskante keuze zijn, omdat het zeer moeilijk is om vooraf precies in te schatten hoeveel uren werk u zult moeten betalen en vooral omdat het onmogelijk is om tot op het uur nauwkeurig te voorspellen hoeveel tijd nodig is om een nalatenschap af te wikkelen.

Methode 3: Tarieven tegen vaste prijzen

Hierbij wordt vooraf een vaste prijs afgesproken, inclusief alle extra kosten voor bijkomende diensten. Zo wordt elke dienst tegen zijn werkelijke kostprijs weergegeven.

Dit is financieel de veiligste optie, omdat er dan geen verborgen kosten zijn waar u zich later zorgen over moet maken.

Bij Legacio kunt u kiezen voor de oplossing die het best past bij uw wensen.

Wat is Legacio?

Bij Legacio bestaat ons team uit deskundigen in de nalatenschap. Wij ondernemen alle nodige stappen zowel op vlak van administratie als met betrekking tot de successieaangifte. Dit alles tegen een eerlijke, transparante prijs die u op voorhand wordt meegedeeld.

Onze deskundigen zijn ruim beschikbaar om uw vragen te beantwoorden. Het enige wat u hoeft te doen is een volmacht te geven en wij zorgen voor de rest.

Door met Legacio te werken, bent u verzekerd van professioneel werk, uitgevoerd door deskundigen. U vermijdt kostbare fouten die kunnen oplopen tot duizenden euro's, en boetes in geval van vertragingen of vergissingen.